راهنمای انواع آسانسور و کاربرد آن ها
راهنمای انواع آسانسور و کاربرد آن ها
بشر همواره بدنبال خلق ابزار و شیوه‌هایی بوده تا فراتر از محدودیت‌های تحمیل شده توسط بدنش گام بردارد. یکی از سختی‌هایی که انسان همیشه با آن روبرو بوده است، حمل و نقل بوده و خواهد بود. نیازی که در دوران ما قبل تاریخ با اختراع چرخ اندکی آسان شد و در گذران زمان به خلق ابزاری مثل خودرو، قطار و هواپیما منجر شد. اما همانطور که از واژه‌ی “حمل و نقل” پیداست، هدف انسان تنها به رفتن از یک نقطه به نقطه‌ی دیگر ختم نمی‌شود بلکه هدف دیگر وی انتقال و حمل اجسام و چیزهای بعضاً سنگین از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر بوده است. با خلق چرخ و متعاقباً گاری و خودرو، این امر تا حدودی رفع شد و همواره نیز در حال بهبود و بهتر شدن است. اما حمل و نقل تنها به منتقل شدن از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر بر محور افقی محدود نمی‌شود. حمل و نقل عمودی نیز دارای اهمیتی مشابه و بسیار مهم است. مقصود از حمل و نقل عمودی حرکت و حمل افراد و اشیا از پایین به بالا و بالعکس می‌باشد. به همین خاطر بشر ذهن خود را معطوف خلق راه‌حلی عملی نمود و محصول آن تلاش و تفکر نیز منتهی به خلق پدیده‌ای به نام بالابر و نهایتاً آسانسور شد. آسانسورها تاکنون و به طور کلی از زمان اختراع دچار تغییر و تحولات بسیاری شده‌اند که به جرأت می‌توان گفت سوگیری تمامی این تحولات بهبود و بهسازی این اختراع بوده است. به همین دلیل در حال حاضر انواع مختلفی از این اختراع برای مقاصد مختلف ساخته شده‌اند و هریک نیز از سامانه‌های حرکتی مختلفی بهره می‌برند. در این مقاله ساختمان تلاش شده تا به معرفی این سامانه‌ها و همچنین انواع آسانسور پرداخته شود.
انواع آسانسور بر اساس سامانه‌های حرکتی
به طور خلاصه می‌توان گفت که سامانه‌های حرکتی عمده در این اختراع به سه دسته‌ی عمده تقسیم می‌شود:
- سامانه‌ی کششی: این دسته معمولاً از یک موتور الکتریکی بهره می‌برند که در بالاترین نقطه‌ی مسیر قرار داشته(در برخی طرح‌ها در پایین مسیر) و با استفاده از کابل‌های فولادی که به کابین متصل شده است، آن را بالا و پایین می‌برند.
- سامانه‌ی هیدرولیکی: این دسته نیز بیشتر در ساختمان‌های کوتاه مورد استفاده می‌شود. در این سامانه کابل‌های فولادی حذف شده و از محاسن آن تعمیر آسان، استهلاک پایین و نرم بودن در حرکت اولیه است. در این سامانه از جک‌های هیدرولیکی، موتور برقی و پمپ تنظیم فشار روغن استفاده می‌شود. البته می‌توان سامانه‌های پنوماتیکی را در این مجموعه قرار داد؛ چرا که تا حدودی از ساختاری متشابه بهره می‌برند.
- سامانه‌ی مغناطیسی: نوین‌ترین سامانه‌ی بکار برده شده در آسانسورها، سامانه‌ی مغناطیسی است. این سامانه تا حدودی به سامانه‌ی بکار برده شده در قطارهای مغناطیسی شباهت دارد. این آسانسورها از ایمنی و سرعت بالایی برخوردار هستند اما هنوز به طور عمده به بازار مصرف معرفی نشده‌اند و شاید علت هزینه‌ی گزاف آن همین باشد.
انواع آسانسور بر اساس کاربری
آسانسورها کاربری‌های مختلفی دارند و تعدادی از آن‌ها نیز در اینجا معرفی و توضیح داده شده‌اند:
- نفربری: هنگامی که در مورد آسانسور صحبت می‌شود، اولین چیزی که به ذهن اکثر افراد خطور می‌کند، این دسته از بالابرها می‌باشد که افراد را میان طبقات یک ساختمان بالا و پایین می‌برد. امروزه در این دسته از بالابرها می‌توان ویژگی‌های اضافه بر سازمانی مثل بلندگو، سامانه‌ی اعلان، تلویزیون و یا مانیتور و حتی سامانه‌های مخصوص تبلیغات سمعی و بصری نیز یافت. در این دسته نمونه‌های سریع‌السیر نیز موجود است که مختص برخی از طبقات ساختمان تهیه شده و تنها در آن طبقه توقف دارند.
- باربری: این دسته نیز مخصوص حمل و نقل بار هستند و نه افراد. آن‌ها از دسته‌ی پیشین بزرگ‌تر بوده، از موتورهای قوی‌تر برخوردار بوده و قابلیت حمل بارهای سنگین را دارا می‌باشند. فضای داخل کابین این دسته معمولاً دارای پوششی است که از آسیب‌های احتمالی هنگام بارگیری و یا تخلیه‌ی بار حفاظت می‌نماید.
- حمل خودرو: این دسته را بیشتر می‌توان در مراکز تولید و یا تعمیرگاه‌ها ملاحظه نمود. این دسته معمولاً از سامانه‌های هیدرولیکی استفاده می‌برند و برخی از آن‌ها حتی به طرفین می‌چرخند. نمونه‌ای از این دسته را(البته با سامانه‌ی متفاوت) می‌توان در پارکینگ‌های مکانیزه یافت.
- درون هواپیما: این دسته عمدتاً در داخل هواپیماها بکار گرفته می‌شود و هدف از آن کمک به حمل و نقل چرخ دستی‌های مخصوص حمل و نقل اغذیه و نوشیدنی توسط مهمانداران است.
- مخصوص داخل منزل: این دسته در واقع همان دسته‌ی نفربر می‌باشد اما معمولاً از پیچیدگی کمتری برخوردار بوده و عمده تفاوت آن‌ها نیز در عناصر زیباشناختی و طراحی ظاهری آن‌هاست. برخی از آن‌ها از سامانه‌های پنوماتیک بهره می‌برند. از آنجایی که این دسته برای استفاده در خانه طراحی شده‌اند، عمدتاً کوچک‌تر بوده و افراد کمتری را می‌توانند حمل کنند.
- غذابر (Dumbwaiter): این دسته را می‌توان از زیرمجموعه‌های دسته‌بندی باربری تلقی نمود با این تفاوت که این‌ها برای حمل و نقل بارهای کوچک طراحی شده‌اند. همانطور که از نام آن‌ها پیداست این دسته بیشتر برای حمل و نقل غذا در رستوران و یا هتل‌ها به کار می‌روند.
جمع‌بندی:
در این مقاله به دسته‌بندی‌های مختلف این اختراع مشکل‌گشا و حیاتی تاریخ بشر آشنا شدیم و آن‌ها را به دو دسته‌ی عمده از لحاظ سامانه‌های حرکتی و کاربری تقسیم نمودیم. سامانه‌های حرکتی به طور عمده در سه دسته‌ی کششی، هیدرولیکی و مغناطیسی تقسیم می‌شوند که البته خود نیز دارای چندین زیرمجموعه می‌باشند. همچنین این اختراع دارای کاربری‌های مختلفی نیز می‌باشد که به تفکیک به برخی از آن‌ها اشاره کردیم که شامل کاربری‌های نفربری، باربری، غذابر، حمل خودرو، درون منزل، و درون هواپیما می‌باشند. البته به طور حتم دسته‌بندی‌های دیگری نیز برای این پدیده وجود دارد که بیان تمامی آن‌ها از حوصله‌ی این متن و خواننده خارج خواهد بود.
